door Rineke Dijkinga

Oermens was divertariër

De oermens lijkt van oorsprong vooral divertariër te zijn geweest: de diversiteit van ons voedsel was toen zeer groot. We aten simpelweg alles wat eetbaar en voorhanden was. We hadden geen andere keuze. Ik vertel graag waarom divers eten zo belangrijk is voor onze gezondheid. Want ook al zijn we al lang geen oermens meer, ons lichaam en brein hebben nog wel dezelfde behoeften aan voeding(stoffen) Bovendien……als er iets lekker is, dan is het volgens mij wel diversiteit op je bord. Ik noem hier twee redenen:

1. Darmen zijn de basis voor gezond leven

Je darmen zijn de basis van je gezondheid. Zo’n 70-80% van je immuunsysteem bevindt zich in je darmen en wordt onder andere gevormd door zo’n anderhalve kilo darmbacteriën. Darmmicrobioom is eigenlijk is een betere term. In een gezonde darm leven namelijk niet alleen bacteriën, ook schimmels, virussen en parasieten hebben er hun onderkomen. In een gezonde darm leven deze in symbiose naast elkaar en hebben allemaal een taak in het bewaken van onze gezondheid. Wat we zelden horen is dat al die micro-organismen nogal verschillen in hun voedselvoorkeuren: de één gedijt op bijvoorbeeld vezels uit ‘vergeten groentes’ als pastinaak, de andere op resistente zetmeelsoorten uit bijvoorbeeld een zoete aardappel.

2. Alles in de natuur draait om biodiversiteit

Net als in ons lichaam en in onze darmen, draait ook in de natuur alles om biodiversiteit. Wie de film ‘the Biggest Little Farm’ heeft gezien weet hoe in de natuur alles op elkaar ingrijpt. Niet voor niets kennen we het gezegde “Trek je aan een draadje van de natuur, dan ontdek je direct dat het hele universum eraan vastzit”.

Divertariër in de praktijk

Hoe pas je die diversiteit in in je eetpatroon? Stap voor stap! Hier heb ik een aantal stappen voor je op een rijtje gezet hoe je makkelijk wat diverser kunt gaan eten.

Varieer

Maak een paar afspraken met jezelf: als je bij je ontbijt tarwe hebt gegegeten, eet je het die dag niet weer. Als je denkt, dat kan helemaal niet want tussen de middag eet ik altijd brood en ’s avonds heel vaak pasta. Wedden dat het wel kan? Er is een enorme keus in brood- en pastasoorten. Kies dan voor soorten waar geen tarwe in verwerkt is.  Bijvoorbeeld brood van rogge of haver en pasta van boekweit, erwten of rode linzen.

Combineer

Vaak kun je door simpele oplossingen toch makkelijk veel meer diversiteit inbouwen. Je bouwt vanzelf meer diversiteit in als je een granenmix gebruikt als je zelf gaat bakken. Maak eens zelf een mix van allerlei meelsoorten. Je kunt hier het recept van mijn favoriete 8 granen meelmix voor gebruiken. Dat gebruik ik voor quiches, pizza’s, brood, koeken, muffins etc. En nee, deeg van deze meelmix rijst natuurlijk lang niet zo mooi als deeg van tarwebloem, omdat het niet of nauwelijks gluten bevat. Maar met zo’n smakelijke meelmix heb je wel ineens 8-9 verschillende granen in plaats van alleen tarwe. Al deze granen en pseudogranen hebben hun eigen unieke eigenschappen voor zowel de bodem, natuur en onze eigen gezondheid.

Kies voor kleur

Spreek met jezelf af dat je tenminste bij het avondeten voor meerdere kleuren groenten kiest. Ook een stamppot kun je met alle kleuren van de regenboog maken. Of een curry met allerlei kleuren seizoengroenten. Maak er een sport van om kleur op je bord te krijgen. Want meer kleur betekent meer diversiteit in groentesoorten en ook in voedingsstoffen.

Weet wat je koopt

Toch maar etiketten lezen als je kant-en-klaar voedsel koopt! Beeld je even het schap van de vleesvervangers in de supermarkt in: meters aan variatie, althans zo lijkt het. Lees je het etiket dan kom je erachter dat het toch vaak om bijvoorbeeld soja gaat. En dan mis je weer de broodnodige variatie. De lekkerste vleesvervangers met veel variatie maak je natuurlijk zelf: zie het recept van mijn overheerlijke ‘Dutch Mushroom burger’.

Biologisch voor betere bodem

Door voor onbespoten of biologische producten te kiezen, doe je in de basis meteen iets goeds voor de biodiversiteit van de bodem en daarmee weer voor je gezondheid. Kies je voor producten van Demeter kwaliteit dan weet je dat er nog veel meer aandacht is voor bodemprocessen en biodiversiteit. En altijd goed om te weten dat er ook volop boeren zijn die, zonder welk keurmerk dan ook, zeer duurzaam voedsel produceren met aandacht voor de bodem en de natuur. De boer kennen die jouw eten levert kan dus belangrijk aanvulling zijn voor jouw gezondheid.

Vraag om diverser voedsel

Als wij als consument om veel diverser voedsel vragen zal de landbouw ook weer veel meer diversiteit op het land kunnen gaan verbouwen. De eenzijdige teelt van o.a. tarwe, mais, soja heeft niet alleen voor onze gezondheid nadelige gevolgen, dat heeft het ook voor de natuur, de bodem en de planeet.

Eet met het seizoen mee

Eet als divertariër mee met wat het seizoen biedt. Dit is de simpelste manier om diversiteit voor de ‘bodem van je gezondheid’ te creëerden. En zeker eet je dan in een bepaald seizoen vaker andijvie, frambozen, aardbeien, sla of pompoen. Maar elk seizoen geeft weer totaal ander voedsel. En wat ik het allerleukst vind: met de basisproducten van het seizoen kun je toch weer eindeloos variëren qua kleur, smaak en mondgevoel. Door steeds met andere kruiden, specerijen, soorten meel, pasta te koken. Dat is lekker voor jou, je darmbacteriën en je weerstand.

 Indiase stoofpot

4 personen- 25 minuten

500 g spruitjes (of een andere harde seizoengroente als sperziebonen)

500 g zoete aardappel (of pompoen, winterwortel etc)

1 pastinaak

3 el extra vierge kokosolie of olijfolie

2 uien, gesnipperd

2 tenen knoflook, fijngehakt

1-2 tl kaneel

1,5 tl garam masala*

2 theelepels gemalen koriander*

140-200 g tomatenpuree

400 ml kokosmelk

peper, tamari of Keltisch zeezout

stoompan

Maak de spruitjes schoon. Schil de zoete aardappels en snijd ze in stukken, die anderhalf keer zo groot zijn dan de spruitjes (anders worden de aardappelen te zacht). Schil en snijd ook de pastinaak in blokjes.

Verdeel de spruitjes en de stukken zoete aardappel en pastinaak in het mandje van een stoompan. Hang het mandje in de pan boven een laag kokend water. Dek af met het deksel en stoom de groenten in circa 15 minuten beetgaar.

Verwarm de kokosolie in een hapjespanen fruit de uien en knoflook in 5 minuten zachtjes glazig.

Voeg de specerijen, tomatenpuree en kokosmelk toe. Meng alles goed en laat deze saus 5 minuten zachtjes sudderen.

Proef en voeg naar eigen smaak nog het één en ander toe aan specerijen, tamari, zout of peper. Je kunt een beetje boekweitmeel toevoegen om de saus desgewenst iets dikker te maken of wat dunner door water toe te voegen.

Voeg als de saus klaar is de gestoomde groenten toe, draai de warmtebron uit.

Serveertips: gekookte quinoa, op een meergranen pannenkoek of wrap, met gekookte haver- of gerstekorrels of tamme kastanjes. Serveer er een gepocheerd eitje en/of gehakte noten/zaden/pitten over. Of wat gestoomde kip met Egyptische Dukkah.

Met de specerijen kun je naar eigen inzicht variëren. Ook erg lekker; Chinese five spices poeder in plaats van de Indiase Garam Masala. Neem dan liever 1 theelepel gember in plaats van koriander.