Help! Weggooien is zonde… Wie kent deze kreet niet van de stickers die onze grootste grootgrutter op artikelen plakt op de dag dat de uiterste verkoopdatum verstrijkt. Zo’n sticker betekent korting en is een aansporing het artikel alsnog te kopen. Dat dat nodig is, blijkt uit de berichten over een elektronisch systeem dat deze zelfde grootgrutter gaat invoeren om weggooien te voorkomen. Geen stickers meer, maar elektronische prijskaartjes die naarmate de einddatum in zicht komt een lagere prijs aangeven. Een loffelijk streven om nog meer weggooien te voorkomen? Of een handige manier om nog meer te verkopen? Het zit me niet helemaal lekker.

Bakker stelt liever klant tevreden

Voedselverspilling is een hot topic! Onlangs las ik in het NRC een deprimerend artikel over het weggooien van brood. Met de strekking dat bakkers elke dag teveel brood bakken om ook klanten die pas laat op de dag tegen sluitingstijd komen, niet teleur te stellen. Dat betekent dat ze per definitie elke dag te veel brood bakken, ze weten immers niet hoeveel klanten ze nog krijgen. Het wrange is dat ze na sluitingstijd dit niet gekochte brood kunnen weggooien, want oud brood verkoopt niet. Gelukkig komen er steeds meer creatieve alternatieven om oud brood – zelf zou je dat kunnen doen door overgebleven brood op een lekkere manier te verwerken – en andere niet gekochte voedingsmiddelen alsnog een goede bestemming te geven.  Daar ligt het probleem niet…

Wij zijn kampioen brood weggooien

In ons land is de klant koning en daarmee ook het echte probleem. In Frankrijk weet je dat je bij de bakker na 11 uur grote kans hebt dat er geen brood meer in de schappen ligt. Daar is het ook heel gewoon je brood een dag van tevoren te bestellen. Hier denken we er geen seconde over na. Wij kopen brood gewoon elke dag vers en zijn vervolgens kampioen in oudbakken brood weggooien. Want daar houden we niet van. Bijna een kwart van het gebakken brood gaat zo verloren. Het overgrote gedeelte hiervan gooit de consument zelf weg, maar ook tijdens het bakken en in de winkel gaat er brood verloren. Alles samen gaat er voor 400 miljoen euro aan brood de vuilnisbak in. En dat is dan nog alleen het brood…

Weggooien heeft consequenties voor het milieu

Weggooien is ook heel slecht voor het milieu. Daar is iedereen het wel over eens en bijna iedereen is ook wel bereid om zelf een steentje bij te dragen die enorme afvalstroom in te dammen. En toch… gooien we met z’n allen nog steeds per jaar zo’n 2 miljard kilo eten weg. Dit is de totale hoeveelheid die in de hele voedselketen verspild wordt: van boer, levensmiddelenindustrie via opslag, verwerking en winkel of horeca tot bij de consument thuis. De consument blijkt ook hier met 33% de grootste verspiller.

Consument gooit 41 kilo eten per jaar weg

Die gooit per persoon 41 kilo vast voedsel (inclusief dikke melkproducten en olie, maar exclusief dranken) weg. In geld uitgedrukt is dat € 145,- per persoon per jaar. En naar schatting verdwijnt er ook nog eens per persoon 51 liter drank door de gootsteen (31 liter koffie en thee en 13 liter melk). Deze cijfers komen uit een factsheet van het Voedingscentrum over Voedselverspilling door Consumenten. Ik schrik hiervan, zeker als je bedenkt dat alles wat de consument weggooit meer consequenties heeft voor het milieu dan eerder in de keten. Want hoe verder in de keten, hoe meer energie er in bewerking, transport, verpakking en bereiding is gestoken. Wereldwijd kost deze voedselverspilling zo’n 500 kilo CO2 en 250 km³ water per persoon per jaar en ook nog eens 28% van het landgebruik per jaar.

Op is echt Op!

Kortom, weggooien is echt zonde! In het eerder genoemde factsheet wordt uitgebreid ingegaan op hoe je zelf verspilling kunt tegen gaan. Bewuster en vooral ook minder kopen en beter bewaren. En wat mij betreft… onze lat iets lager leggen. Er begrip voor hebben dat ’s avonds het brood echt op is. En gewoon voor iets anders kiezen als het vlees dat je voor ogen had, nu net op is. Op mag best echt op zijn aan het eind van de dag! Dit laatste kan alleen als ook bakkers, supermarkten en winkeliers een stapje terugdoen en in plaats van ‘weggooien is zonde’ stickers plakken om toch van hun te veel gemaakte of ingekochte eten af te komen, gewoon iets minder produceren. Dat helpt vast beter!