Afgelopen zondag toog ik naar het Kunstmuseum in Den Haag. Het was er razenddruk, alsof er een tentoonstelling van een wereldberoemde schilder was te zien. De oploop had een andere reden. Nogal wat volk trok naar de expositie over Dior. Maar een culinaire tentoonstelling – Grand Dessert – was de grootste blikvanger.
Gastcurator van Grand Dessert is Janny van der Heyden. Met de staf van het museum heeft ze een jaarlang deze spetterende tentoonstelling voorbereid. In een reeks van zalen liggen fraai bestek, servies, bakvormen, pannen en ander kookgerei uitgestald, geleend van verzamelaars (onder wie Janny zelf), kastelen (zoals Twickel in Twente) en het koninklijk hof.
De meeste indruk maken de toetjes zelf. Ze zijn niet eetbaar, maar als kunstwerk bedoeld of als imitatie. Het meest verrast was ik door een vitrine met een “pâtisserie” van Franse en Amerikaanse toetjes gemaakt door Shayna Lieb. Door een voedselallergie moest deze kunstenares stoppen met het eten van zoete lekkernijen. Ter compensatie heeft ze van glas en porselein een sprankelijk assortiment van toetjes geschapen. Het verschil tussen de elegante Franse en de grovere Amerikaanse exemplaren voelt als een cultuurschok. Zie ook https://shaynaleib.com/artwork/patisserie/patisserie-french-series/ Kijk ook eens op de site van Fake Food Workshop: het betere imitatiewerk.
De tentoonstelling plaatst het dessert in historisch en internationaal perspectief. Toetjes door de tijd heen en kookboeken zijn geordend rond thema’s: pudding, taart, cake, ijs, buffetten. In elke zaal kun je een korte video-opname zien waarin Janny vertelt over de geschiedenis van de betreffende desserts en het gebruik van ingrediënten. Er is ook een ruimte ingericht voor kinderen, met boeken, speelkeukens, en een poppenhuis uit de zeventiende eeuw inclusief keuken.
Neem de eerste zaal, die misschien niet iedere Nederlander meteen aanspreekt. Want die ruimte richt zich op de drilpudding. Er staat een keur aan sierlijk kronkelende vormen waarin die puddingen werden en worden gemaakt. Je leert hoe je een pudding kunt storten (uit de vorm laten glijden) zonder de dril te verstoren. Er bestaan mensen die zulke vormen gretig verzamelen. Er is zelfs een heuse Kring van Puddingvormverzamelaars. Dril kun je in lagen opbouwen tot met armen zwaaiende weekdieren en kleurrijk koraalrif, zoals Carolina Tremlett laat zien (adventuresinjelly.com).
Een volgende zaal voert je naar cakes. Ik ben een groot liefhebber van Heel Holland Bakt, maar ik heb nooit een kunstzinniger bakker aan het werk gezien dan Jie Li, ook bekend als ‘cake researcher’. De taarten die zij je voortovert in een video-opname, zijn van grote schoonheid. Je kunt met enig doorzetten bij haar winkel terecht in Delft via www.cake-researcher.com. In de meeste zalen hangen ook schilderijen. Zo ook in de cake-zaal: een Mondriaan. Op een blad ernaast staat een cake gemaakt door bakker Robèrt van Beckhoven. Een Mondriaan-cake, direct te herkennen aan hetzelfde spel met lijnen en kleuren.
Zo kan ik nog wel even doorgaan, maar ga vooral zelf kijken. De tentoonstelling ‘Grand dessert – de geschiedenis van het toetje’ loopt tot en met 6 april.
Annelène van Eijndhoven